Opdrachtgevers en opdrachtnemers (vaak zzp'ers) hebben belang bij zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan. Ze zijn hiervoor samen verantwoordelijk. Zij moeten ervoor zorgen dat daar duidelijkheid over is. En dat er niet eigenlijk sprake is van een samenwerking in loondienst, met alle gevolgen van dien.
Tot 1 mei 2016 kon hiervoor de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) gebruikt worden. Sinds 1 mei 2016 is deze vervangen door de Wet DBA die nog steeds van toepassing is. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van model-overeenkomsten van de Belastingdienst. De Wet DBA gaat echter vervangen worden en wetgeving hiervoor is in voorbereiding.
Inmiddels is er een internetconsultatie geweest over de nieuwe Wet minimumbeloning zelfstandigen. In dit wetsvoorstel wordt allereerst voor zelfstandigen een minimumtarief van € 16 per uur gehanteerd. Hierbij gelden een flink aantal administratieve voorwaarden. Het gaat in dit verband te ver om die hier allemaal te noemen. De zakelijke opdrachtgever moet bijvoorbeeld aan de hand van offertes beoordelen of het aantal geoffreerde uren wel in redelijkheid is vastgesteld. Mocht achteraf het aantal uren worden overschreden, dan is de opdrachtgever ook een vergoeding verschuldigd over de extra uren.
Eén van de andere administratieve voorwaarden is dat er een schriftelijke overeenkomst tussen partijen moet zijn waarin staat dat partijen niet de bedoeling hebben dat de overeenkomst voldoet aan de omschrijving van een arbeidsovereenkomst. Een schriftelijke overeenkomst is dus niet alleen onder de huidige Wet DBA maar ook onder de toekomstige wetgeving weer belangrijk. Bovendien moet schriftelijke overeenkomst, of een afschrift daarvan, worden opgenomen in de administratie.
Daarnaast wordt een systeem voorgesteld waarbij een opdrachtnemer die € 75 per uur of meer in rekening brengt bij een opdracht met een looptijd van maximaal één jaar, kan opteren om de werkzaamheden niet in dienstbetrekking te verrichten.
Het kabinet heeft ook aangekondigd naast het minimumtarief en de zelfstandigenverklaring een webmodule te gaan introduceren. Die is nog in voorbereiding.
Aan de hand van de reacties zal de minister wellicht nog wijzigingen of aanpassingen doorvoeren. Daarna beslissen de Eerste en Tweede kamer over het lot van dit wetsvoorstel. De planning daarvoor is volgens de minister nog steeds 1 januari 2021, dus we kunnen dit jaar verdere uitwerking en wetsvoorstellen verwachten.
Intussen: nog steeds de Wet DBA en hervatting handhaving Wet DBA
Voorlopig geldt dus nog steeds de Wet DBA. De Belastingdienst heeft in overleg met vakorganisaties diverse modelovereenkomsten opgesteld die in de praktijk kunnen worden gebruikt. Hierbij moet wel volgens de afspraken in de modelovereenkomst worden gewerkt. Mocht in de praktijk de werkwijze hiervan afwijken, dan kan nog steeds sprake zijn van een dienstbetrekking en niet van een overeenkomst van opdracht met een zelfstandige.
De handhaving van de Wet DBA is een aantal malen opgeschort tot recentelijk 1 januari 2021. Deze opschorting gold niet voor kwaadwillenden. Vanaf 1 oktober 2019 is de Belastingdienst gestart met bedrijfsbezoeken die kunnen uitmonden in een boekenonderzoek. De Belastingdienst kan van mening zijn dat toch sprake is van een dienstbetrekking en kan hierover aanwijzingen geven aan de opdrachtgever. De opdrachtgever moet de gegeven aanwijzing van de Belastingdienst binnen redelijke termijn opvolgen. Doet de opdrachtgever dat niet, dan kan de Belastingdienst handhavend optreden. Bij deze handhaving wordt natuurlijk ook gekeken naar de schriftelijke overeenkomsten tussen de opdrachtgever en de opdrachtnemer en deze zijn daarbij zeker van belang.
De nieuwe staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief heeft in een brief van 4 februari 2020 aan de Tweede Kamer aangekondigd dat de Belastingdienst de arbeidsrelatie van zzp’ers gaat onderzoeken. Het aangekondigde onderzoek kan worden gezien als een eerste stap in het beëindigen van de periode waarin de Wet DBA niet wordt gehandhaafd.
Inmiddels heeft de Belastingdienst de controlecapaciteit verhoogd van 30 fte per 1 oktober 2019 naar 80 fte in 2020. Nadat ervaringen zijn opgedaan in de sectoren zorg (o.a. ziekenhuizen), grote bouwprojecten en bemiddelingsbureau’s en intermediaire partijen, zal naar verwachting in de tweede helft van 2020 de aanpak van de sectoren worden verbreed naar de sectoren onderwijs, ICT, horeca en detailhandel. Mogelijk dat ook andere sectoren worden betrokken. Het handhavingsbeleid wordt dus uitgebreid en het is goed om daar rekening mee te houden.
Advies: zorg voor een schriftelijke overeenkomst
Gezien de huidige stand van zaken adviseren wij om in de relatie tussen opdrachtnemers en opdrachtgevers in elk geval te zorgen voor een goede schriftelijke overeenkomst. Dat kan een overeenkomst van opdracht of samenwerkingsovereenkomst zijn.
Het gebruik van een model-overeenkomst van de Belastingdienst is daarbij ook mogelijk en vormt in veel gevallen een goede basis en vaak ook niet meer dan dat. Aanvullende en klantspecifieke afspraken kunnen gewenst zijn, temeer omdat de overeenkomst moet aansluiten bij de feitelijke samenwerking in de praktijk. De modellen van de Belastingdienst voorzien daar in veel gevallen niet of onvoldoende in.
Hulp nodig?
Heb je hulp nodig om het vraagstuk rond de Wet minimumbeloning zelfstandigen en de zelfstandigen verklaring? Wij werken samen met de juridisch adviseurs van Auxilium Adviesgroep, een brancheorganisatie voor accountantskantoren waarbij wij zijn aangesloten. Zij kunnen adviseren wat voor jou handig is om te doen. Ook is het mogelijk om bestaande overeenkomsten met opdrachtnemers of opdrachtgevers laten screenen en beoordelen en daarbij aanbevelingen laten doen ter verbetering. Wil je hiervan gebruik maken? Wij horen het graag.
10-03-2020